ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ (1772-1847), " Τώρα"

Ο Αθανάσιος Χριστόπουλος γεννήθηκε στην Καστοριά. Γιος κληρικού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, όπου είχε καταφύγει η οικογένειά του λόγω οικονομικών δυσχερειών. Μαθήτευσε στο Λύκειο Βουκουρεστίου με δάσκαλο τον Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη, ο οποίος άσκησε μεγάλη επίδραση στις γλωσσικές και φιλοσοφικές απόψεις του Χριστόπουλου. Σπούδασε ιατρική, φιλοσοφία, ξένες γλώσσες και λατινικά στη Βούδα και το 1794 έφυγε για την Πάντοβα, όπου, αν και ξεκίνησε με σπουδές ιατρικής, κατέληξε να αφοσιωθεί στα νομικά.

Το 1797 επέστρεψε στο Βουκουρέστι, γνώρισε τον Λάμπρο Φωτιάδη και μπήκε στον κύκλο του Καταρτζή. Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως οικοδιδάσκαλος στην Αυλή του ηγεμόνα Μουρούζη και απέκτησε τον τίτλο του καμινάρη (=εισπράκτορα φόρων καπνού, οινοπνευματωδών...). Ακολούθησε ένα διάστημα παραμονής στην Πόλη. Μετά το 1812 πέρασε στην Αυλή του ηγεμόνα της Βλαχίας Ιωάννη Καρατζά και ανακηρύχτηκε άρχων μέγας λογοθέτης. Με ανάθεση του Καρατζά ο Χριστόπουλος συνέγραψε το Ιδιωτικό Δίκαιο από κοινού με τον αδερφό του Κυριάκο, και έγινε νομικός σύμβουλος του Καρατζά. Μετά την ανάκληση του τελευταίου από την ηγεμονία το 1820 ο Χριστόπουλος έφυγε για την Τρανσυλβανία, όπου συνέχισε τη συγγραφική του δραστηριότητα. Ταξίδεψε στα Επτάνησα ως απεσταλμένος της Φιλικής Εταιρίας και έμεινε δύο μήνες στη Ζάκυνθο, υπήρξε μέλος της επαναστατικής επιτροπής στις Ηγεμονίες και σύμβουλος του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Μετά την επανάσταση προσπάθησε να εγκατασταθεί στον απελευθερωμένο ελλαδικό χώρο, αναγκάστηκε ωστόσο, κυρίως λόγω του αντιφαναριωτικού πνεύματος που κυριαρχούσε, να φύγει το 1836 ξανά για την Τρανσυλβανία. Πέθανε το Γενάρη του 1847 στο Βουκουρέστι. 

Το συγγραφικό έργο του Χριστόπουλου περιλαμβάνει μια Γραμματική της αιολοδωρικής διαλέκτου (1805), όπου υποστήριξε τη γλωσσική θεωρία του Καταρτζή και υπεραμύνθηκε της ‘λαλουμένης’ γλώσσας, το τετράπρακτο ιστορικό δράμα Αχιλλεύς, που παραστάθηκε στην Αυλή του Μουρούζη με τον τίτλο Ο θάνατος του Πατρόκλου και αποτελεί πρωτόλειο έργο με σαφείς επιδράσεις από τον Διαφωτισμό και τις ιδέες περί αναβίωσης των αρχαιοελληνικών προτύπων, τα Λυρικά, συλλογή βακχικών και ερωτικών (σύμφωνα με δικούς του χαρακτηρισμούς) ποιημάτων, στα οποία συνυπάρχουν η αισιοδοξία και η μελαγχολία, ο ύμνος του έρωτα και η ηθική της ζωής και της ύπαρξης με το στοιχείο του εφήμερου του βίου. 

Ο Χριστόπουλος μπόλιασε την φαναριώτικη ποίηση με στοιχεία της γαλλικής ποίησης του 18ου αιώνα και της ιταλικής ανακρεόντειας τάσης και τα έργα του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία στην εποχή τους. Ο Λίνος Πολίτης στην Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας χαρακτηρίζει τον Χριστόπουλο πρόδρομο του Σολωμού στα πρώτα του βήματα, ως προς τη γλώσσα και τη στιχουργική. Πρέπει να επισημανθεί τέλος η συγγραφή μεταφράσεων, αρχαιολογικών μελετών, πολιτικών σκέψεων και κριτικών δοκιμίων και γενικότερα η πνευματική πολυπραγμοσύνη του.

Πηγή:Εθνικό Κέντρο Βιβλίου

Αθ. Χριστόπουλος, "Τώρα"

Δεν θέλω να ελπίζω,

δεν θέλω να φροντίζω

το μέλλον στην ζωήν.

Το σήμερα προκρίνω,

το αύριο τ' αφήνω

στης τύχης την ροήν.

Το τ' ύστερα θα γένει

και τι με αναμένει

ποσώς* δεν το φρονώ·

ποτέ δεν τ' αναβάνω*,

γιατί τον νουν μου χάνω

και ματαιοπονώ.

Ας γένει ό,τι θέλει,

τελείως δεν με μέλει·

ας πέσει ο ουρανός.

Η γη μας ας βουλήσει*

κι ο ήλιος ας σβήσει

κι ας μείνει σκοτεινός.

Εγώ ζητώ το τώρα,

και τούτη μόν' την ώρα

οπόσο ημπορώ,

τον Βάκχον* μου ρουφώντας,

τον Έρωτα φιλώντας,

πασχίζω να χαρώ.

Α. Χριστόπουλος, Λυρικά, Ερμής

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΑΤΕΣΗΣ (ΜΑΤΕΣΙΣ)  (1794-1875)

Γνωστός κυρίως για το θεατρικό έργο του Ο Βασιλικός και για τη φιλία του με το Σπυρίδωνα Τρικούπη και τον Διονύσιο Σολωμό, ο Αντώνιος Μάτεσις (η μεταγραφή του ονόματός του δική του) του Δημητρίου και της Βεατρίκης το γένος Τερτσέτη γεννήθηκε από εύπορους και αριστοκρατικής καταγωγής γονείς (η οικογένειά του ήταν καταχωρημένη στο libro d'oro) το 1794 στη Ζάκυνθο. 

Σπούδασε ιταλική φιλολογία και φιλοσοφία στη Ζάκυνθο με τον Αββά Ρώσση, υπήρξε επίσης μαθητής του Αντωνίου Μαρτελάου, υπό την επίδραση του οποίου εντάχθηκε στον προοδευτικό κοινωνικό χώρο της εποχής του, του ιταλού λόγιου Palmidessa και του Αν. Καραβία από την Ιθάκη. Συνέχισε μόνος, βελτιώνοντας τις γνώσεις του στα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά και ιταλικά. Στη διάρκεια της Επανάστασης ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος επί της Παιδείας και των Εκκλησιαστικών Ζακύνθου. Το 1875 εγκατέλειψε τη Ζάκυνθο για οικογενειακούς λόγους και πήγε στη Σύρο, όπου πέθανε ένα χρόνο αργότερα. 

Ο Βασιλικός γράφτηκε στα 1829 - 1830. Πρόκειται για πεντάπρακτο δράμα γραμμένο σε πεζό λόγο και απλή γλώσσα, με επιρροές από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό. Η πρώτη του παράσταση δόθηκε το 1832 στη Ζάκυνθο από θίασο ερασιτεχνών. Παρά τη δραματική του ενάργεια και τον έντονο κοινωνικό προβληματισμό του το έργο αγνοήθηκε στην εποχή του. Η αξία του για την ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου επισημάνθηκε στον αιώνα μας. 

Εκτός από το Βασιλικό ο Μάτεσις έγραψε επίσης ερωτικά, πατριωτικά και ελεγειακά ποιήματα, καθώς και μεταφράσεις (Οι τάφοι του Ugo Foscolo, Το ελεγείο του Γκραίη, Χαμένοι παράδεισοι του Μίλτον, η κωμωδία του Τερέντιου Η πεθερά και άλλα έργα των Βοκκάκιου, Αλφιέρι, Πετράρχη, Σολωμού [από τα ιταλικά], Σαπφούς, Ευριπίδη, Κικέρωνα, κ.α.). Το 1824 και πριν από τη δημοσίευση του έργου του Σολωμού Διάλογος έγραψε μια Γραμματική της δημοτικής και σκόπευε να δημοσιεύσει μια Πραγματεία περί γλώσσης με αναφορές στη γλώσσα των δημοτικών τραγουδιών, της κρητικής λογοτεχνίας και του Αθανάσιου Χριστόπουλου. 

Πηγή:Εθνικό Κέντρο Βιβλίου

Αντωνίου Μάτεσι, «Ανακρεοντικόν» (απόσπασμα)

Με την Αφροδίτη, ω αδέλφια,
με τον Βάκχο ας ενωθούμε!
Mη ποσώς αργοπορούμε,
διατί οι ημέρες μας πετούν.

Απ' εμάς ας ξεμακρύνη
πάσα μάταιη ελπίδα,
μόνην να 'χωμεν φροντίδα
το κρασί και το φιλί!

Και της φήμης και της δόξας
και του χρυσαφιού η μωρία
ας συγχύζη την καρδία
των εχθρών μας των κακών!

[...]

[πηγή: Αντώνιος Μάτεσις, Έργα. Έμμετρα και πεζά, Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων, Αθήνα χ.χ., σ. 35 (σειρά: Άπαντα των Νεοελλήνων Κλασσικών)]

Ανακρέων  (572-485 π.Χ.)

Ο Ανακρέων ο Τήιος ήταν αρχαίος Έλληνας λυρικός ποιητής,

θεωρούμενος ένας από τους εννέα λυρικούς ποιητές της αρχαιότητας. Λόγω της θεματολογίας του, θεωρήθηκε από τους μεταγενέστερούς του λανθασμένα γλεντζές και μέθυσος.

Γεννήθηκε στην Τέω της Μ. Ασίας από όπου, μετά την Περσική εισβολή το 545 π.Χ. μετανάστευσε στα Άβδηρα της Θράκης. Αργότερα έζησε στην αυλή του Πολυκράτη στη Σάμο και αργότερα στην Αθήνα.

Πηγή: Γνωμικολογικόν